www.wikidata.be-by.nina.az

Фёдар Іванавіч Фёдараў 19 чэрвеня 1911 в Турэц Мінская губерня цяпер Карэліцкі раён 13 кастрычніка 1994 Мінск беларускі

Фёдар Іванавіч Фёдараў

Фёдар Іванавіч Фёдараў (19 чэрвеня 1911, в. Турэц, Мінская губерня цяпер Карэліцкі раён — 13 кастрычніка 1994, Мінск) — беларускі фізік-тэарэтык, адзін тых, хто распачаў беларускую тэарэтычную фізіку. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (з 1966 года), Герой Сацыялістычнай Працы (1978).

Фёдар Іванавіч Фёдараў
Дата нараджэння 19 чэрвеня 1911(1911-06-19)
Месца нараджэння
Дата смерці 13 кастрычніка 1994(1994-10-13) (83 гады)
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька Янка Маўр
Род дзейнасці фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера Фізіка
Месца працы Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (з 1936); Інстытут фізікі АН Беларусі (з 1953)
Навуковая ступень доктар фізіка-матэматычных навук
Альма-матар
  • педагагічны факультэт БДУ[d]
Навуковы кіраўнік У. А. Фок
Вядомыя вучні Б. В. Бокуць
А. М. Ганчарэнка
Б. Б. Бойка
І. С. Сацункевіч
Вядомая як Заснавальнік беларускай школы тэарэтычнай фізікі
Прэміі
Узнагароды
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Фёдараў.

Біяграфія Правіць

Нарадзіўся ў сям’і Янкі Маўра ў мястэчку Турэц Карэліцкага раёна Гродзенскай вобласці. Закончыў фізіка-матэматычнае аддзяленне педагагічнага факультэта БДУ у 1931 годзе, пасля чаго працаваў выкладчыкам педагагічнага тэхнікума ў горадзе Крычаў. У 1933 годзе накіраваўся ў Ленінград у аспірантуру. У 1936 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Прымяненне метаду функцыяналаў у пэўных пытаннях тэорыі выпраменвання», якую ён напісаў пад кіраўніцтвам акадэміка АН СССР У. А. Фока. Адразу пасля гэтага становіцца дацэнтам на фізічным факультэце БДУ. У 1938 годзе ініцыяваў утварэнне кафедры тэарэтычнай фізікі на фізічным факультэце БДУ і сам яе ўзначаліў. З 1943 да 1950 года быў дэканам фізічнага факультэта.

У 1954 годзе абараніў доктарскую дысертацыю на тэму «Інварыянтныя метады ў оптыцы анізатропных асяроддзяў». У 1955 годзе ўзначаліў лабараторыю тэарэтычнай фізікі Інстытута фізікі АН БССР. Быў рэдактарам фізіка-матэматычнай серыі часопіса «Весці АН БССР», уваходзіў у рэдакцыі ўсесаюзных часопісаў «Журнал прикладной спектроскопии» і «Дифференциальные уравнения».

Навуковая дзейнасць Правіць

Навуковыя працы па крышталяоптыцы, тэорыі пругкіх хваль у крышталях, фізіцы элементарных часціц, квантавай тэорыі поля, тэорыі гравітацыі.

Пабудаваў тэорыю аптычных уласцівасцей магнітных і паглынальных крышталёў, развіў каварыянтныя метады прамога тэнзарнага злічэння ў оптыцы і акустыцы крышталёў. Распрацаваў метад праектыўных аператараў у тэорыі элементарных часціц, вектарную параметрызацыю групы Лорэнца. Прапанаваў універсальную фармулёўку нелінейных ураўненняў фундаментальных фізічных палёў, развіў тэтрадны падыход у агульнай тэорыі адноснасці. Прадказаў новую з’яву ў галіне крышталяоптыкі (гл. зрух Фёдарава), зарэгістраваную як адкрыццё (1980).

Узнагароды Правіць

  • 2 ордэна Леніна (1971, 1978)
  • Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1949),
  • Ордэн «Знак Пашаны» (1953),
  • Медалі

Прэміі Правіць

  • Дзяржаўная прэмія БССР 1972 года за манаграфію «Тэорыя пругкіх хваль у крышталях».
  • Дзяржаўная прэмія СССР 1976 года за працы ў вобласці крышталяоптыкі.

Асноўныя працы Правіць

  1. Оптика анизотропных сред. Мн.: Из-во АН БССР, 1958; 2-е изд. М.: УРСС, 2004
  2. Теория упругих волн в кристаллах. М.: Наука, 1965.
  3. Theory of Elastic Waves in Crystals. New York, Plenum Press, 1968.
  4. Теория гиротропии. М.: Наука и техника, 1976.
  5. Отражение и преломление света прозрачными кристаллами. Мн.: Наука и техника, 1976 (совм. с В. В. Филипповым).
  6. Группа Лоренца. М.: Наука, 1979; 2-е изд. М.: УРСС, 2003.

Зноскі

Літаратура Правіць

Спасылкі Правіць

Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні.
Дата публікацыі:
Fyodar Ivanavich Fyodaray 19 chervenya 1911 v Turec Minskaya gubernya cyaper Karelicki rayon 13 kastrychnika 1994 Minsk belaruski fizik tearetyk adzin tyh hto raspachay belaruskuyu tearetychnuyu fiziku Akademik Nacyyanalnaj akademii navuk Belarusi z 1966 goda Geroj Sacyyalistychnaj Pracy 1978 Fyodar Ivanavich FyodarayData naradzhennya 19 chervenya 1911 1911 06 19 Mesca naradzhennya Turec Navagrudski pavet Minskaya gubernya Rasijskaya imperyyaData smerci 13 kastrychnika 1994 1994 10 13 83 gady Mesca smerci Minsk BelarusGramadzyanstva SSSRBacka Yanka MayrRod dzejnasci fizik vykladchyk universitetaNavukovaya sfera FizikaMesca pracy Belaruski dzyarzhayny yniversitet z 1936 Instytut fiziki AN Belarusi z 1953 Navukovaya stupen doktar fizika matematychnyh navukAlma matar pedagagichny fakultet BDU d Navukovy kiraynik U A FokVyadomyya vuchni B V Bokuc A M Gancharenka B B Bojka I S SacunkevichVyadomaya yak Zasnavalnik belaruskaj shkoly tearetychnaj fizikiPremiiUznagarodyU Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh asob z prozvishcham Fyodaray Zmest 1 Biyagrafiya 2 Navukovaya dzejnasc 3 Uznagarody 4 Premii 5 Asnoynyya pracy 6 Znoski 7 Litaratura 8 SpasylkiBiyagrafiya PravicNaradziysya y syam i Yanki Mayra y myastechku Turec Karelickaga rayona Grodzenskaj voblasci Zakonchyy fizika matematychnae addzyalenne pedagagichnaga fakulteta BDU u 1931 godze paslya chago pracavay vykladchykam pedagagichnaga tehnikuma y goradze Krychay U 1933 godze nakiravaysya y Leningrad u aspiranturu U 1936 godze abaraniy kandydackuyu dysertacyyu na temu Prymyanenne metadu funkcyyanalay u peynyh pytannyah teoryi vypramenvannya yakuyu yon napisay pad kiraynictvam akademika AN SSSR U A Foka Adrazu paslya getaga stanovicca dacentam na fizichnym fakultece BDU U 1938 godze inicyyavay utvarenne kafedry tearetychnaj fiziki na fizichnym fakultece BDU i sam yae yznachaliy Z 1943 da 1950 goda byy dekanam fizichnaga fakulteta U 1954 godze abaraniy doktarskuyu dysertacyyu na temu Invaryyantnyya metady y optycy anizatropnyh asyaroddzyay U 1955 godze yznachaliy labaratoryyu tearetychnaj fiziki Instytuta fiziki AN BSSR Byy redaktaram fizika matematychnaj seryi chasopisa Vesci AN BSSR uvahodziy u redakcyi ysesayuznyh chasopisay Zhurnal prikladnoj spektroskopii i Differencialnye uravneniya Navukovaya dzejnasc PravicNavukovyya pracy pa kryshtalyaoptycy teoryi prugkih hval u kryshtalyah fizicy elementarnyh chascic kvantavaj teoryi polya teoryi gravitacyi Pabudavay teoryyu aptychnyh ulascivascej magnitnyh i paglynalnyh kryshtalyoy razviy kavaryyantnyya metady pramoga tenzarnaga zlichennya y optycy i akustycy kryshtalyoy Raspracavay metad praektyynyh aperataray u teoryi elementarnyh chascic vektarnuyu parametryzacyyu grupy Lorenca Prapanavay universalnuyu farmulyoyku nelinejnyh uraynennyay fundamentalnyh fizichnyh palyoy razviy tetradny padyhod u agulnaj teoryi adnosnasci Pradkazay novuyu z yavu y galine kryshtalyaoptyki gl zruh Fyodarava zaregistravanuyu yak adkryccyo 1980 Uznagarody Pravic2 ordena Lenina 1971 1978 Orden Pracoynaga Chyrvonaga Scyaga 1949 Orden Znak Pashany 1953 MedaliPremii PravicDzyarzhaynaya premiya BSSR 1972 goda za managrafiyu Teoryya prugkih hval u kryshtalyah Dzyarzhaynaya premiya SSSR 1976 goda za pracy y voblasci kryshtalyaoptyki Asnoynyya pracy PravicOptika anizotropnyh sred Mn Iz vo AN BSSR 1958 2 e izd M URSS 2004 Teoriya uprugih voln v kristallah M Nauka 1965 Theory of Elastic Waves in Crystals New York Plenum Press 1968 Teoriya girotropii M Nauka i tehnika 1976 Otrazhenie i prelomlenie sveta prozrachnymi kristallami Mn Nauka i tehnika 1976 sovm s V V Filippovym Gruppa Lorenca M Nauka 1979 2 e izd M URSS 2003 ZnoskiLitaratura PravicVesnik Belaruskaga dzyarzhaynaga universiteta Seryya 1 3 1971 Fyodaray Fyodar Ivanavich Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 16 Trypali Hvilina Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2003 T 16 S 366 Spasylki PravicInfarmacyya pra Fyodarava na staroncy Nacyyanalnaj akademii navuk Belarusi Biyagrafiya Fyodarava na staroncy kafedry tearetychnaj fiziki fizichnaga fakulteta BDU Arhivavana 11 snezhnya 2009 Fyodar Ivanavich Fyodaray u baze danyh Istoriya belorusskoj nauki v licah Centralnaj navukovaj bibliyateki imya Yakuba Kolasa NAN Belarusi rusk Uzyata z https be wikipedia org w index php title Fyodar Ivanavich Fyodaray amp oldid 4119292