Ваенная палітыка Беларусі — дзейнасць, накіраваная на падрыхтоўку сіл і сродкаў ваеннай арганізацыі, вызначэння парадку і спосабаў іх прымянення для забеспячэння ваеннай бяспекі, у тым ліку для прадухілення ваенных канфліктаў і абароны Рэспублікі Беларусь.
| Палітыка |
| Беларусь |
Гэты артыкул — частка серыі: |
Адміністрацыйная сістэма Выбары
|
Ваенная дактрына Правіць
Ваенная палітыка краіны вызначаецца ваеннай дактрынай. Дзеючы яе варыянт быў прыняты ў 2016 годзе. У дакуменце вызначаны ваенная арганізацыя дзяржавы і асновы яе прымянення, ваенна-эканамічныя аспекты (датычыцца ВПК), меры па забеспячэнні ваеннай бяспекі, у тым ліку, упершыню ў Беларусі распрацаваны план дзеянняў супраць гібрыднай вайны і каляровай рэвалюцыі.
Асноўнымі мэтамі ваеннай палітыкі Рэспублікі Беларусь з’яўляюцца падтрыманне міжнароднага міру і бяспекі, прадухіленне пагрозы развязвання вайны і забеспячэнне гарантыі нацыянальнай бяспекі дзяржавы ад магчымых ваенных пагроз. Яна фармавалася згодна з палажэннямі Статута ААН, Хельсінскім пагадненнем 1975 года, Парыжскай хартыі 1990 года, Стамбульскай хартыі 1999 года і іншым міжнародным дагаворам, пагадненням і дамоўленасцям. На падставе гэтага былі закладзены прынцыпы, па якіх краіна:
- не вылучае ніякіх тэрытарыяльных прэтэнзій да іншых дзяржаў і не прызнае такіх прэтэнзій з боку іншых дзяржаў;
- паважае палітычную незалежнасць і дзяржаўны суверэнітэт іншых краін і прызнае іх права вырашаць пытанні гарантавання нацыянальнай бяспекі ў адпаведнасці са сваімі інтарэсамі без нанясення шкоды бяспецы іншых дзяржаў;
- выступае за рашэнне ўсіх міждзяржаўных супярэчнасцяў выключна шляхам перамоў на ўзаемапрымальнай аснове;
- садзейнічае збалансаванаму скарачэнню ўзбраення на еўрапейскім кантыненце ў рамках абавязацельстваў, вызначаных міжнароднымі дамовамі і дамовамі;
- выключае аднабаковае скарачэнне ўзбраення ў шкоду ваеннай бяспекі дзяржавы, дапушчаючы яго толькі з улікам сваіх эканамічных магчымасцяў і аб’ектыўнай мэтазгоднасці для забеспячэння неабходнага ўзроўню абараназдольнасці.
Прыярытэтнымі напрамкамі ў кааліцыйнай палітыцы названы Саюзная дзяржава з Расіяй, АДКБ і СНД. Адносіны з Еўрасаюзам у дактрыне характарызуюцца як «добрасуседскія і ўзаемавыгадныя», а з НАТА — «партнёрскія».
Ваенная арганізацыя Правіць
Ваенная арганізацыя ў Беларусі прадстаўлена ўзброенымі сіламі (Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь), органамі ваенна-палітычнага (Савет бяспекі Рэспублікі Беларусь, Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь і органы мясцовага кіравання) і ваеннага кіравання (Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь і Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь), абаронным сектарам эканомікі (Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь і Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі), а таксама іншымі арганізацыямі і вайсковымі фармаваннямі. Агульнае кіраўніцтва ажыццяўляе галоўнакамандуючы — Прэзідэнт Беларусі.
У Беларусі, акрамя вышэйпералічаных, да ажыццяўлення ваеннай абароны могуць прыцягвацца ваенізаваныя арганізацыі. Гэтыя органы маюць права набываць баявую ручную стралковую і іншую зброю. Пералік ваенізаваных арганізацый устанаўліваецца законам. У заканадаўстве Беларусі пад імі разумеюцца органы ўнутраных спраў (міліцыя, Унутраныя войскі Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь і інш.), органы фінансавых расследаванняў Камітэта дзяржаўнага кантролю, органы і падраздзяленні па надзвычайных сітуацыях. Пры гэтым існуе сістэма ваенізаванай аховы.
Дапамогу ў забеспячэнні нацыянальнай і ваеннай бяспекі аказваюць таксама КДБ і ДПК.
Напрамкі дзейнасці Правіць
Воінскі абавязак Правіць
Воінскі абавязак з’яўляецца абавязковым для грамадзян мужчынскага полу, прызнаных ва ўстаноўленым парадку прыдатнымі да яе праходжання. Ва Узброеных сілах могуць служыць прыдатныя па стане здароўя і фізічнаму развіццю да яе выканання, незалежна ад паходжання, сацыяльнага і маёмаснага становішча, расавай і нацыянальнай прыналежнасці, адукацыі, мовы, адносін да рэлігіі, роду і характару заняткаў, палітычных і іншых перакананняў. Прызыўнікі набіраюцца ва ўзросце 18—27 гадоў. Тэрмін іх службы залежыць ад наяўнай адукацыі. Так, для асоб, якія не маюць вышэйшай адукацыі, ён складае 18 месяцаў, з вышэйшым — 12, а ваенным — 6.
Ваеннае будаўніцтва Правіць
Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь фармаваліся з часцей Беларускай ваеннай акругі. Ад СССР краіне дасталася буйная ваенная групоўка з вялікай колькасцю ўзбраення і добрай ваенна-тэхнічнай базай. Беларусь не магла самастойна ўтрымліваць вялікі армейскі кантынгент, таму на пачатковым этапе рэфармаванне зводзілася ў асноўным да скарачэння Узброеных Сіл. У 1992—1996 гадах былі скарочаны або перафармаваны 250 вайсковых часцей. У гэты час завершана ракетна-ядзерная дэмілітарызацыя Беларусі.
Рэальнае рэфармаванне ваеннай арганізацыі пачалося з сярэдзіны 90-х гадоў. У рамках гэтага перабудоўваліся органы ваеннага кіравання, змянялася сістэма падрыхтоўкі кадраў, рэфармавалася большасць аб’яднанняў, злучэнняў і воінскіх часцей, ствараліся мабільныя сілы.
Асаблівасцю ваеннага будаўніцтва ў 2000-я гады стала развіццё тэрытарыяльнай абароны.
У 2010-х гадах прыярытэтнымі мэтамі сталі прывядзенне беларускай арміі ў адпаведнасць існуючым выклікам і эканамічным магчымасцям дзяржавы, пераўзбраенне на сучасныя сістэмы і ўзоры ўзбраення і ваеннай тэхнікі, развіццё ваеннай інфраструктуры. Рэалізоўваліся праекты па стварэнні шматузроўневай аўтаматызаванай сістэмы кіравання, беспілотных авіяцыйных комплексаў і распрацоўка айчыннай аб’яднанай сістэмы навігацыі, сувязі і апазнавання, а таксама пераўзбраення зенітных ракетных войскаў, радыётэхнічных войскаў і перавод перспектыўных узораў ўзбраення і тэхнікі на колавую базу ўласнай вытворчасці.
Ідэалагічная работа Правіць
Пытаннямі дадзенай сферы займаецца Галоўнае ўпраўленне ідэалагічнай работы Міністэрства абароны, створанае 20 лютага 2004 года. У складзе мае ўпраўленне інфармацыі і ўпраўленне маральна-псіхалагічнага забеспячэння. Органу падпарадкоўваюцца ваеннае інфармацыйнае агенцтва «Ваяр», тэлекампанія «ВаенТВ», а таксама ўпраўленне па ўвекавечанні памяці абаронцаў Айчыны і ахвяр войн Узброеных Сіл.
Ідэалагічная работа заклікана сфармаваць патрыятычныя пачуцці, высокі маральны дух як у вайскоўцаў і грамадзянскіх супрацоўнікаў беларускай арміі, так і ў насельніцтва. Важнае месца займаюць сацыяльна-псіхалагічная адаптацыя і падтрымка дысцыпліны. Ідэалагічная работа вядзецца па выхаваўчым, інфармацыйна-прапагандысцкім, псіхалагічным, сацыяльна-прававым і сацыяльна-культурным кірунках. У арганізацыйным аспекце дадзеная дзейнасць ажыццяўляецца ў выглядзе ідэалогічакай падрыхтоўкі, сістэм інфармавання, лекцыйнай прапаганды, адзіных дзён інфармавання, выкарыстання сродкаў візуальнай інфармацыі і сцяннога друку, работы мясцовых радыёвузлоў і індывідуальнай выхаваўчай работы.
Міжнароднае супрацоўніцтва Правіць
Пытаннямі ўзаемадзеяння з іншымі дзяржавамі займаецца Дэпартамент міжнароднага ваеннага супрацоўніцтва міністэрства абароны.
Згодна з канцэпцыяй міжнароднага ваеннага супрацоўніцтва МА РБ ад 10 лістапада 2010, яно ажыццяўляецца ў ваенна-палітычнай, ваеннай, ваенна-тэхнічнай і іншых галінах. Першае ахоплівае пытанні, звязаныя з ваенна-палітычнымі аспектамі забеспячэння ваеннай бяспекі дзяржавы і міжнароднай бяспекі. Другое ўяўляе дзейнасць па сумеснаму рашэнню ўласна ваенных праблем у сферы забеспячэння нацыянальнай і міжнароднай бяспекі. Пад апошнім маецца на ўвазе распрацоўка, вытворчасць, пастаўка ўзбраенняў і ваеннай тэхнікі, а таксама выкананнем работ і аказанне паслуг ваенна-тэхнічнага прызначэння.
Узброеныя канфлікты Правіць
Па ваеннай дактрыне 2016 года Беларусь асуджае любы ваенны канфлікт і разглядае прымяненне Узброеных Сіл толькі як крайнюю меру. Як адзначаецца ў дакуменце, у краіны няма праціўнікаў зыходзячы з выключна абарончага характару ваеннай палітыкі. Аднак Рэспубліка збіраецца адстойваць свае нацыянальныя інтарэсы з выкарыстаннем усіх наяўных сродкаў, у тым ліку з дапамогай прымянення ваеннай сілы, і пакідае за сабой права прыняцця комплексу прэвентыўных мер стратэгічнага стрымлівання ў мэтах недапушчэння нападу або нейтралізацыі ўнутранага канфлікту.
Міністр абароны Андрэй Раўкоў (2014—2020), каментуючы дакумент, сярод іншага заявіў, што ўдзелу краіны ў баявых дзеяннях за мяжой «не будзе ніколі». Аднак міжнароднымі і двухбаковымі расійска-беларускімі дамовамі прадугледжаны выпадкі, калі пэўны кантынгент беларускіх УС можа ўдзельнічаць у баявых дзеяннях за мяжой. Але пералік такіх сітуацый строга абмежаваны. Па канстытуцыі вайскоўцы тэрміновай службы не могуць прымаць удзел у баявых дзеяннях за межамі Беларусі, але для выканання міратворчых і антытэрарыстычных задач Мінск можа накіроўваць кантрактнікаў пры ўмове, што кожны з іх падасць індывідуальна рапарт прэзідэнту і атрымае персанальны дазвол. Такім чынам, беларускія ваенныя могуць удзельнічаць у складзе КСАР АДКБ.
Яшчэ ўлетку 1990 года дэпутаты ад БНФ прапанавалі Вярхоўнаму Савету БССР прыняць закон, які б забараняў накіроўваць беларускіх прызыўнікоў за межы краіны; тады яшчэ існаваў СССР, была адзіная савецкая армія, і такая прапанова большасці дэпутатаў здалася абсурднай. Але пасяджэнне сесіі ішло ў прамой радыётрансляцыі, людзі даведаліся аб прапанове, і ў Вярхоўны Савет пайшлі тысячы лістоў і тэлеграм ад бацькоў прызыўнікоў, якія баяліся за сваіх дзяцей. Парламент прыняў рашэнне, якое забараняе накіроўваць вайсковыя падраздзяленні, што дыслакуюцца ў Беларусі, у зоны ваенных канфліктаў за межамі рэспублікі. Аднак для міністэрства абароны СССР рашэнні рэспубліканскіх парламентаў законамі не былі — ваеннае камандаванне кіравалася саюзнымі законамі, і цэнтр прыняцця рашэнняў заставаўся ў Маскве.
У сваёй сучаснай гісторыі Рэспубліка Беларусь не брала ўдзелу ў якіх-небудзь узброеных канфліктах і ўсяляк імкнецца іх прадухіліць[крыніца?]. З пачаткам эскалацыі баявых дзеянняў у розных рэгіёнах краіна традыцыйна заклікае бакі да пошуку мірнага вырашэння супярэчнасцяў. Тым не менш, з прычыны палітычных, эканамічных, гісторыка-геаграфічных фактараў Беларусь і яе грамадзяне аказваюцца ў рознай ступені ўцягнутасці ў тыя ці іншыя канфлікты.
Зноскі Правіць
- ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ Об утверждении Военной доктрины Республики Беларусь (20 июля 2016 г. № 412-З)
- ↑ Военная доктрина 2016 года на сайте министерства обороны 3 мая 2021.
- Основы военной политики Республики Беларусь на сайте министерства обороны 17 мая 2021.
- Военная организация государства
- Указ Президента РБ от 4 июня 2007 г. № 1/8627 «О некоторых вопросах деятельности воинских формирований и военизированных организаций Республики Беларусь»(недаступная спасылка). з першакрыніцы 4 красавіка 2017. Праверана 3 красавіка 2017.
- Статья «ВОХР всегда начеку» на сайте «Белорусская военная газета» от 4 октября 2013 г. № 187 29 жніўня 2017.
- Информация с официального сайта Белорусской железной дороги 29 жніўня 2017.
- ↑ § 8. Военная политика Республики Беларусь (Допризывная подготовка, учебник для 10—11 классов)
- Вооруженные Силы Республики Беларусь на современном этапе строительства и развития (Пресс-служба Министерства обороны Республики Беларусь) 24 снежня 2021.
- Главное управление идеологической работы на официальном сайте МО РБ 25 снежня 2021.
- Идеологическая работа в Вооруженных Силах Республики Беларусь
- Организация идеологической работы в Вооруженных силах Республики Беларусь
- Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва на афіцыйным сайце Мінабароны РБ 24 снежня 2021.
- Новая Военная Доктрина Беларуси: Запрет На Боевые Операции За Границей 14 мая 2021. // БелВПО, 6 апреля 2016
- Как белорусские парни гибли в Чечне: почему независимость так важна для нашей страны
Спасылкі Правіць
- Асновы ваеннай палітыкі Рэспублікі Беларусь на сайце Міністэрства абароны 24 снежня 2021.
- Военная политика на сайте Министерства иностранных дел 6 мая 2021.
- Осипчук, А. М. Военная политика как фактор укрепления национальной безопасности Республики Беларусь: магистерская диссертация / А. М. Осипчук ; Белорусский государственный университет, Юридический факультет, Кафедра политологии. — Минск : , 2017. — 80 с. — Текст : электронный.