Партал — (ням.: Portal ад лац.: porta — вароты, дзверы) — архітэктурнае абрамленне дзвярнога праёма (пераважна ў манументальных грамадскіх, культавых і інш. будынках).
Вядомы са старажытнасці. Для архітэктуры Старажытнага Егіпта і антычнасці характэрны простыя па аздабленні парталы з плоскімі перамычкамі, для старажытнай Месапатаміі — арачныя парталы, на Блізкім і Далёкім Усходзе былі пашыраны прамавугольныя парталы з нішамі — піштакі. З XI ст. ў раманскай, гатычнай і старажытна-рускай архітэктуры пашырыліся арачныя, т. зв. перспектыўныя, які ўтвараюцца некалькімі ўступамі ў глыбіню сцяны пры паступовым памяншенні памераў, а па вуглах размяшчаюцця калонкі, злучаныя архівольтамі. Рэнесансавыя і барочныя парталы звычайна аздабляліся пілястрамі, калонамі, якія неслі антаблемент або франтон. Часта парталы ўпрыгожвалі скульптурай, разьбой, лепкай, роспісам, кафляй.
Паняцце таксама ўжываецца для абазначэння «П»-падобнай рамы каміна.
У беларускай архітэктуры парталы выкарыстоўваюцца з XI — XII стст.
Гл. таксама Правіць
- Развор — праём ці адтуліна ў сцяне для вакна альбо дзвярэй.
Зноскі
- ↑ Гісторыя мастацтваў : Вучэб. дапам. / Б. А. Лазука. — 2-ое выд., дапрац. — Мн. : Беларусь, 2003. — 400 с. — ISBN 985-01-0045-1
- Пазняк, З. С. Рэха мінулых часоў. Мн.,1985 — с.108
Спасылкі Правіць
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Партал