Войцех Пуслоўскі, Войцех Францавіч Пуслоўскі (1762, Пескі, Слонімскі павет, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая — 3 сакавіка 1833, Шылавічы, Слонімскі павет, Гродзенская губерня, Расійская імперыя) — буйны землеўласнік і прадпрымальнік Расійскай Імперыі, слонімскі павятовы маршалак (1797—1816).
| Войцех Пуслоўскі | ||
|---|---|---|
| Партрэт слонімскага павятовага маршалка (1797—1816) Войцеха Пуслоўскага (1762—1833), канец 1810-х гг. Мастак Валянцін Ваньковіч | ||
| Герб «Шэліга» | ||
| ||
| ||
| Нараджэнне | 1762[…] | |
| Смерць | 3 сакавіка 1833 (71 год) | |
| Месца пахавання | ||
| Род | Пуслоўскія | |
| Бацька | Францішак Пуслоўскі[d] | |
| Маці | Саламея з Грабоўскіх[d] | |
| Жонка | князёўна Юзэфа Францаўна Друцкая-Любецкая (1780—1830) | |
| Дзеці | 1) Генавефа Войцехаўна Пуслоўская (1802—1827); 2) Тэрэза Войцехаўна Пуслоўская (памёрла ў маленстве); 3) Францішак Войцехавіч Пуслоўскі (1800—1859); 4) Уладзіслаў Войцехавіч Пуслоўскі (1801—1859); 5) Адам Цітус Пуслоўскі (1803—1854), 6) Францішак Ксаверый Пуслоўскі (1806—1874); 7) Вандалін Войцехавіч Пуслоўскі (1814—1884) | |
| Веравызнанне | каталік |
Піянер развіцця прамысловасці ў беларуска-літоўскіх землях. З Войцеха Пуслоўскага пачалося ўзвышэнне роду Пуслоўскіх.
Паходжанне і сям’я Правіць
Войцех Пуслоўскі нарадзіўся ў 1762 г. у сям’і рэчыцкага падстолія Францішка Пуслоўскага (?—1799) і яго другой жонкі Саламеі Грабоўскай у родавым маёнтку ў вёсцы Пескі. Быў хрышчаны ў каталіцтва 21 чэрвеня 1762 г. у родавым маёнтку Пескі (Слонімскі павет).
Каля 1799 г. ажаніўся з князёўнай Юзэфай Францаўнай Друцкай-Любецкай (1780—1830), ад якой меў сем дзяцей:
- 1) Генавефа Войцехаўна Пуслоўская (1802—1827);
- 2) Тэрэза Войцехаўна Пуслоўская (памёрла ў маленстве);
- 3) Францішак Войцехавіч Пуслоўскі (1800—1859);
- 4) Уладзіслаў Войцехавіч Пуслоўскі (1801—1859);
- 5) Адам Цітус Пуслоўскі (1803—1854),
- 6) Францішак Ксаверый Пуслоўскі (1806—1874);
- 7) Вандалін Войцехавіч Пуслоўскі (1814—1884)
Адукацыя Правіць
Скончыў павятовую школу ў Слоніме, створаную Адукацыйнай камісіяй.
Службовая дзейнасць Правіць
У часы Вялікага Княства Літоўскага быў дэпутатам Трыбунала ВКЛ, паслом на Чатырохгадовы сойм (1788—1792).
У часы Расійскай імперыі быў у 1797—1816 гг. маршалкам шляхты Слонімскага павета. Артымаў у 1810 г. расійскі чын правадзейнага стацкага саветніка.
Прадпрымальніцкая дзейнасць Правіць
Вызначыўся як актыўны прадпрымальнік, будаваў дарогі, млыны, вінакурні, прадпрыемствы па вырабу паперы, жалеза, сукна, шкіпінару, смалы і інш. Упершыню ў беларуска-літоўскіх губернях выкарыстоўваў паравыя рухавікі ў працэсе вытворчасці. Зарабіў шмат грошай ад развіцця ўласных прадпрыемстваў і на пастаўках у расійскае войска.
Маёнткі Правіць
Скупкай маёнткаў (якія прадаваліся былымі ўласнікамі за даўгі ці па добрай волі) стварыў вялізную зямельную латыфундыю, галоўным чынам — у Слонімскім, Пінскім і Віленскім паветах. Так, пад канец свайго жыцця валодаў маёнткамі Пескі (родавы маёнтак), Альшэва, Шылавічы, Альбярцін, Сынкавічы, Шулякі, Косава, Міхалін (Слонімскі павет); Хомск (Кобрынскі павет); Плянта, Целяханы, Кужлічын (Пінскі павет); Свіслач (Ваўкавыскі павет); Сянно (Магілёўская губерня); Кучкурышкі (Віленскі павет); Жыжморы (Троцкі павет); Сырвідзе (Браслаўскі павет); Віжуны (Вількамірскі павет); Жыдыкі, Таўрагіны і Элеанорава (на Жамойці); і інш. Цалкам пад канец свайго жыцця меў звыш 20 тысяч рэвізскіх душ сялян.
Набыў таксама двор у Слоніме, а ў Вільні — прадмесце Антокаль і палац. Пабудаваў новыя мураваныя палацы ў Альбярціне і Песках.
Дабрачынная дзейнасць Правіць
Філантроп і мецэнат. З 1831 г. старшыня Віленскага таварыства дабрачыннасці. Пабудаваў касцёлы ў Альшэве, Целяханах і інш.
Смерць Правіць
Памёр 3 сакавіка 1833 г. у сваёй вёсцы Шылавічы (каля Альбярціна) і пахаваны ў сямейнай капліцы Св. Войцеха ў касцёле ў вёсцы Альшэва (Слонімскі павет), якая належала Пуслоўскім.
Зноскі
- Wojciech Pusłowski // NUKAT — 2002.
- ↑ Wojciech Pusłowski // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
Літаратура Правіць
- Пуслоўскія // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 7. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
- Rostworowski, E. Pusłowski Wojciech / E. Rostworowski // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław etc. : Ossolineum, 1986. — T. XXIX/3. Zesz. 122 : Pułaski Antoni — Rabski Janusz. — S. 423—427.
- Данілевіч А. Пуслоўскі. Першы капіталіст Беларусі // Наша гісторыя, № 2, 2019, с. 44-47. ISBN 2617—2305
- Раюк, А.Р. Нефармальныя сувязі паміж дваранствам Гродзенскай губерні ў 1801—1863 гг. / А.Р. Раюк // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ; навук. рэд. А.І. Лакотка. — Мінск : Права і эканоміка, 2016. — Вып. 21. — С. 240—246.