Аўтаматычная міжпланетная станцыя (АМС) — беспілотны касмічны апарат, прызначаны для палёту ў міжпланетнай касмічнай прасторы (па-за арбітай Зямлі) з выкананнем розных пастаўленых задач.
У той час як краін, якія маюць калязямныя спадарожнікі — некалькі дзясяткаў, складаныя тэхналогіі міжпланетных станцый асвоілі ўсяго некалькі краін — СССР/Расія, ЗША, Еўропа/ESA, Японія, Кітай, Індыя. Пры гэтым да Марса і камет адпраўлялі АМС толькі першыя 4 з іх, да Венеры — толькі першыя 3, да астроідаў — толькі ЗША, Еўропа і Японія, да Меркурыя і вонкавых планетах — толькі ЗША.
Задачы Правіць
АМС звычайна прызначаецца для выканання комплексу задач, пачынаючы з навукова-даследчых праектаў, і сканчаючы палітычнымі дэманстрацыямі. Тыповымі аб’ектамі для даследчых задач з’яўляюцца іншыя планеты, іх натуральныя спадарожнікі, каметы і іншыя аб’екты Сонечнай сістэмы. Пры гэтым звычайна ажыцяўляецца фатаграфаванне, сканаванне рэльефу; вымяраюцца цяперашнія параметры магнітнага поля, радыяцыі, тэмпературы; хімічны састаў атмасферы іншай планеты, грунта і касмічнай прасторы каля планеты; правяраюцца сейсмічныя характарыстыкі планеты.
Камунікацыя Правіць
Сабраныя вымярэнні перыядычна перадаюцца на Зямлю з дапамогай радыёсувязі. Большасць АМС маюць двунакіраваную радыёсувязь з Зямлёй, што дае магчымасць выкарыстоўваць іх як дыстанцыйна кіруемыя прыборы. Вялікія адлегласці ствараюць істотныя затрымкі пры абмене данымі, таму ступень аўтаматызацыі АМС імкнуцца максімальна павялічыць.
Канструкцыя Правіць
АМС могуць мець розную канструкцыю, але звычайна яны маюць мноства падобных асаблівасцяў. Крыніцамі электраэнергіі на борце АМС звычайна з’яўляюцца сонечныя батарэі ці радыеізатопныя тэрмаэлектрычныя генератары. Запас электраэнергіі на выпадак магчымых перабояў забяспечвае спецыяльная акумулятарная батарэя. У прыборным адсеку падтрымліваецца тэмпература, дастатковая для звычайнага функцыянавання ўсяго абсталяванне, якое знаходзяцца там. Бартавая астраінерцыяльная навігацыйная сістэма складаецца з інерцыяльных датчыкаў, астракарэктара; сумесна з наземнымі службамі яна вызначае вуглавую арыентацыю ў прасторы і каардынаты. Для кіравання арыентацыяй у прасторы АМС выкарыстоўвае гірадыны, якія карэктуюць ракетныя рухавікі. Для паскарэння ці тармажэнні падчас крэйсерскага палёту выкарыстоўваюцца ракетныя рухавікі, а ў апошні час — электрычныя ракетныя рухавікі. Для радыёсувязі выкарыстоўваюцца пераважна парабалічныя і фазаваныя антэны, якія працуюць на гігагерцавых частотах. Буйныя АМС часцяком маюць канструкцыю, якая раздзяляецца. Напрыклад, па прыбыцці да планеты прызначэння АМС можа скідаць на яе розныя спушчальныя апараты, а пакінутая на арбіце частка можа выконваць функцыі радыё рэтранслятара.
Гісторыя Правіць
Першай аўтаматычнай міжпланетнай станцыяй быў «Месяц-1», які праляцеў блізка ад Месяца. Найбольш вядомымі АМС з’яўляюцца апараты серыі «Вояджэр», «Венера», «Месяц», «Марынер», «Піянер», «Вікінг», «Галілеа», «Вега», «Новыя гарызонты».
Гл. таксама Правіць
- en:List of Solar System probes
Зноскі
- зонд для збору розных даных, снарад і г. д.
Спасылкі Правіць
- Спіс усіх АМС у храналагічным парадку
- Місіі ад ESA 9 красавіка 2011.
- Усе місіі ад НАСА
- Цяперашнія місіі
- Ілюстрацыя, якая паказвае ўсе АМС запушчаныя да 2009 года.(недаступная спасылка)